Ah, de feestdagen. Een tijd vol lichtjes, cadeaus, lekker eten… en familie. Voor velen is het een seizoen van warmte en gezelligheid, maar voor anderen zijn die dagen een mijnenveld vol onuitgesproken woorden, opgekropte irritaties en subtiele (of niet zo subtiele) steken onder water. Die spanning kan behoorlijk oplopen, zeker als er oud zeer of onopgeloste conflicten in het spel zijn. Wat is het toch met die feestdagen dat alles uitvergroot wordt? Laten we eens kijken hoe systemische opstellingen kunnen helpen om met deze uitdagingen om te gaan.
Ruzies worden weer springlevend
Tijdens een familieopstelling wordt vaak duidelijk dat ieder familielid een bepaalde rol vervult binnen het systeem. Misschien herken je het: de rol van bemiddelaar die iedereen tevreden probeert te houden, of juist de rebel die steevast alles overhoop haalt. Deze dynamieken zitten vaak zo diep dat ze haast automatisch bovenkomen zodra iedereen bij elkaar is. Oude ruzies, lang vergeten (of verdrongen) voorvallen, ze lijken tijdens de feestdagen ineens weer springlevend. En daar zit je dan, met je kersttrui aan, een glas wijn in de hand, omringd door gezinsleden die de ware betekenis van passief-agressieve opmerkingen beheersen.
Redenen achter conflicten
Familieopstellingen helpen je om deze onzichtbare patronen en dynamieken te begrijpen. Het is alsof je de familie eens van een afstand bekijkt, alsof je de rollen op een toneel ziet spelen. Dit kan heel verhelderend zijn, want je ziet ineens niet alleen de conflicten, maar ook de redenen erachter. Waarom je vader altijd zo scherp uit de hoek komt, of waarom je zus zich constant moet bewijzen. Misschien gaat het niet eens om de huidige situatie, maar om iets dat al generaties terug in het systeem vastzit. Door dit te herkennen, kun je iets losser komen van die oude patronen.
Een vleugje humor
Natuurlijk, een opstelling doen tijdens het kerstdiner zelf is misschien wat lastig (al zou het best een interessante dynamiek geven…). Maar je kunt wel met een nieuwe blik naar je familie kijken. Probeer, als het kan, wat afstand te nemen van die triggers. Laat het steken onder water eens langs je heen glijden, of bekijk ze met een vleugje humor. Het helpt om te beseffen dat elk gezinslid vaak zelf ook met oude pijnen en patronen worstelt, of ze zich daar nu bewust van zijn of niet.
Dit zijn mijn geliefden
Wil je echt een nieuwe benadering proberen? Geef jezelf de vrijheid om niet overal op in te gaan. Dat betekent niet dat je passief moet zijn, maar dat je niet automatisch in de verdediging hoeft te schieten. Kies bewust wanneer je ergens op reageert en wanneer je iets laat rusten. Uiteindelijk gaat het erom dat je jezelf blijft, zonder in het draaikolk van oude familiepatronen te belanden.
Dus, neem een slok van dat wijntje, adem diep in, en denk: “Dit zijn mijn geliefden, met al hun eigenaardigheden.” En bedenk: misschien staan ze allemaal ook op het punt om je een passief-agressief compliment te geven over hoe goed je je gedraagt. Gelukkig kerstfeest!
