Vanuit een systemisch perspectief kun je zien hoe historische en culturele invloeden het vaderbeeld hebben gevormd en hoe deze dynamiek tot op de dag van vandaag weerklank vindt in ons familiesysteem. Maar de vaderfiguur heeft door de generaties heen een opmerkelijke transformatie doorgemaakt.
Symbool van autoriteit
In vroegere generaties was de vader vaak het symbool van autoriteit, discipline en economische zekerheid. Hij fungeerde als de beschermer en kostwinner, een stabiele factor in een veranderende wereld. Dit traditionele vaderbeeld was diep verankerd in culturele normen en waarden, waarbij de vader een duidelijke hiërarchische positie innam binnen het gezin. Binnen het gezin werden rollen en verantwoordelijkheden duidelijk afgebakend. De moeder had voor het overgrote deel de emotionele zorgtaak, de koestering, zorgen voor het eten, schoonmaken van het huis enz. , De vader droeg de verantwoordelijkheid voor het waarborgen van de continuïteit en veiligheid van de familie. Vaak werd de vader ook als emotioneel niet aanwezig ervaren en altijd aan het werk. De man die zondag het vlees snijdt.
Flexibiliteit en emotionele betrokkenheid
Tegenwoordig zien we dat de rol van de vader ingrijpend verandert. Deze tijd vraagt om meer flexibiliteit en emotionele betrokkenheid, naast de traditionele verantwoordelijkheden. Vaders zijn steeds vaker actief aanwezig in het dagelijks gezinsleven, waarbij ze niet alleen de rol van kostwinner vervullen, maar ook als opvoeder, mentor en als emotioneel steunpilaar optreden. Deze verschuiving reflecteert een bredere maatschappelijke verandering waarin gelijkwaardigheid en open communicatie centraal staan. Vanuit een systemisch oogpunt betekent dit dat de energie en dynamiek binnen het familiesysteem verschuiven; de vader is niet langer slechts een figuur van autoriteit, maar een integraal onderdeel van een onderling verbonden netwerk van relaties en invloeden.
Transgenerationele groei
De integratie van traditionele en moderne vaderrollen biedt interessante kansen voor transgenerationele groei. Hoewel de klassieke waarden van bescherming, verantwoordelijkheid en leiderschap nog steeds van belang zijn, moeten ze tegenwoordig worden aangevuld met emotionele toegankelijkheid en betrokkenheid. Dit kan soms tot spanningen leiden, zeker wanneer oude patronen onbewust blijven doorwerken binnen het systeem/gezin. Het herkennen van deze patronen is cruciaal om te begrijpen hoe de ervaringen van eerdere generaties invloed hebben op de huidige vaderfiguur en de dynamiek binnen het gezin.
Botsende beelden
Soms zul je zelf als vader merken dat je op een bepaalde moderne manier je vaderrol wilt vervullen, maar dat dat niet helemaal lukt en je vanuit “gewoonte” de “oude”vaderrol op je neemt wat haaks kan staan met je persoonlijke gevoelens, behoeftes en overtuigingen over de vaderrol. Dan kan een familieopstelling waarbij vroegere generaties vertegenwoordigd zijn, veel inzicht brengen in de botsende delen in jezelf. Dit kan in eerste instantie verontrustend zijn, maar het is essentieel om dit niet af te wijzen. Dergelijke beelden zijn immers onderdeel van je familiesysteem en dragen bij aan de rijke, soms complexe, erfenis die je hebt meegekregen. Ze bieden een waardevolle kans om te onderzoeken hoe oude dynamieken nog steeds op jou doorwerken en welke invloed ze hebben op jouw manier van zijn en handelen.
Traditie en moderniteit
Kortom, vaderbeelden door de generaties heen illustreren een voortdurende dialoog tussen traditie en moderniteit. Door deze wisselwerking te erkennen en bewust te werken aan de integratie van beide aspecten, draag je bij aan de verandering in het familiesysteem.
Van vroeger, nu en in de toekomst. Kinderen leren door het kopieren van wat hun ouders hen hebben laten zien. Dus jou vader deed het zo, nu wil je als zoon een andere versie van je vader geboren laten worden, maar je kopieert je vader hoe hij zijn vaderschap vorm gaf.
Hij heeft het ook alleen maar gekopieerd van zijn vader… Zodra de “oude” methode erkent is, en niet op afgegeven als niet “goed” genoeg, kan de nieuwe manier toegang vinden.
